Kilden Zeminler: Strateji, Kültür ve İnsan

Antik Babil İmparatorluğu’nun en tanınmış hükümdarlarından biri olan II. Nebukadnezar’ı (MÖ 605–562) muhtemelen duymuşsunuzdur. Babil’i döneminin en güçlü imparatorluklarından biri haline getiren bu kral, aynı zamanda mimariyle de öne çıkar. Efsanelere konu olan Babil’in Asma Bahçeleri’ni, karısı Amytis’e olan sevgisinden dolayı inşa ettirdiği söylenir. Nebukadnezar dönemindeki Babil; askeri, ekonomik ve kültürel anlamda adeta rakipsiz bir süper güçtü.

Ancak bu yazının asıl ilham kaynağı, onun bir rüyası. Rivayete göre Nebukadnezar, bir gece oldukça sıra dışı bir rüya görür: Büyük bir heykel belirir karşısında. Baş kısmı saf altından, göğüs ve kolları gümüşten, karın ve uyluklar tunçtan, bacakları demirden, ayakları ise kilden yapılmıştır. Derken yerden bir taş kopar, heykelin kilden ayaklarına çarpar ve heykel büyük bir gürültüyle yıkılır.

Bu rüyayı dönemin kahinlerinden hiçbiri yorumlamaya cesaret edemez, ama sonunda bir kahin öne çıkar ve şu yorumu yapar: Heykelin her parçası bir güç aşamasını simgeler. Ama en altta, yani temelde, kil vardır. Ve bu zayıf temel, tüm o görkemli yapının aslında ne kadar kırılgan olduğunu gösterir. Yani, kralın hükümranlığı dışarıdan ne kadar güçlü görünse de halkına kötü davranması, adaletsizlikler ve sosyal çürümeler nedeniyle, imparatorluk zayıf bir temel üzerinde durmaktadır. Söylenene göre bu yorumdan sonra Nebukadnezar derin bir sarsıntı yaşar ve bir süre sonra aklını yitirir. Onun ardından da Babil İmparatorluğu, eski gücüne bir daha kavuşamaz ve nihayetinde yıkılır.

Sürdürülebilir Başarı ve İnsan

Girişte anlattığım hikayedeki gibi, tarih boyunca birçok büyük ülke ya da firma, hızla yükselip dikkat çeken başarılara imza attı. Ancak bu başarıların bir kısmı sürdürülemedi. Neden mi? Temelde insana yatırım yapılmamış olmasını bunun en önemli sebeplerinden biri olarak görebiliriz.

Bugün de stratejiler, ne kadar iyi hazırlanmış olursa olsun; bu stratejileri hayata geçirecek insanlarla birlikte anlam kazanıyor. İlham almayan, eğitilmemiş ya da aidiyet hissetmeyen ekiplerle en iyi planlar bile sonuçsuz kalabiliyor.

Dünya sürekli değişiyor. Krizler, teknolojik dönüşümler, toplumsal beklentiler… Tüm bu değişimlere uyum sağlayabilenler ise öğrenmeye açık ve gelişime istekli insanlar. Kurumların bu dönüşümde ayakta kalabilmesi için insana yaptığı yatırım her zamankinden daha belirleyici.

Peter Drucker’ın şu sözü konuyu oldukça net özetliyor:

“Doğru insanlarla yanlış strateji bile düzeltilebilir. Ama yanlış insanlarla doğru strateji bile işe yaramaz.”

Stratejide İnsanı Temele Almak: Yeşim Grup Perspektifi

Strateji yönetiminde uygulanan birçok metodoloji — ister Balanced Scorecardlar ister çevik (agile) yaklaşımlar olsun — aslında özünde insanı temel alan bir anlayışla işler. Çünkü strateji, ne kadar güçlü, inovatif ya da ileri görüşlü olursa olsun, onu hayata geçirecek olan insanlar olmadan sadece bir plan olarak kalır.

Biz Yeşim Grup olarak bu gerçeği yalnızca teorik bir kabul olarak görmüyoruz. Aksine, yıllardır uyguladığımız ve kültürümüzün merkezine yerleştirdiğimiz bir ilke var:

“Önce İnsan.”

Bu yaklaşım, kurucumuz merhum Şükrü Şankaya’nın bize bıraktığı en değerli miraslardan biridir. Bugün Yeşim’in başarısında büyük payı olan bu değer, tüm stratejik kararlarımızda yol gösterici bir pusula işlevi görüyor.

Kültür, Değerler ve Liderlik: Başarı Üçgeni

Bir kurumun stratejisi; değerlerle yönünü bulur, kültürle köklenir ve liderlikle hayat bulur. Liderler yalnızca hedef belirleyen değil, o hedefe hangi yol ve değerlerle ulaşılacağını da şekillendiren rehberlerdir.

İlham veren, değerleri sahiplenen liderler; ekiplerin potansiyelini ortaya çıkarır, kurum kültürünü yaşatır ve stratejileri sürdürülebilir kılar.

Stratejinin kalıcı başarısı, ancak insanı önceleyen bir liderlikle mümkündür.

Unutmamak gerekir ki ne kadar etkileyici olursa olsun her imparatorluk —ya da strateji— kilden ayaklar üzerinde duruyorsa; ilk sarsıntıda yıkılmaya mahkûmdur.

Pakize ÖZTÜRK
Yeşim Grup Strateji Planlama ve Geliştirme Müdürü